Memento mori

Ποιός μπορεί να ξεχάσει το θάνατο; 

Είναι απίθανο για ένα λαϊκό άνθρωπο του μεσαίωνα στην Δύση, το να μπορούσε να αγνοήσει τη θνητότητα, με το μέσο όρο της ηλικίας για την εποχή του να μην ξεπερνά τα σαράντα χρόνια και το λιμό[1] να "ξεπαστρεύει" τους ευρωπαίους σαν τα ποντίκια. Κι όμως, εμείς οι σύγχρονοι Δυτικοί πόσο κοντά μας νιώθουμε το τέλος της ύπαρξης;

Τεχνολογία, ιατρική, εξέλιξη, πρόοδος, κατανάλωση…λεξιλόγιο που σε σπρώχνει προς τα πάνω, προς την επιβεβαίωση μιας δυνατής ζωής, την ισχυροποίηση της θέσης σου στον κόσμο που σε περιβάλλει, την«αθανασία». Έστω κι αν η τελευταία αφορά το πνεύμα, εκείνο το δόλιο σώμα ξεγελιέται και προσπαθεί να πετάξει, ν’ ανέβει ψηλότερα, να ξεχάσει, να φάει και να πιεί λες κι αποζητά να μείνει χορτασμένο στην αιωνιότητα. Τι μας κρατά αθάνατους; Ο έρωτας; Η γνώση; Το χρήμα; Η τιμή; Αναζητούμε σαν εργατικά μυρμήγκια (τις περισσότερες φορές…) εξαντλώντας την ύπαρξη μας, όλα όσα θα μας ευχαριστήσουν, θα γεμίσουν υπερηφάνεια το πνεύμα μας, θα μας «ψηλώσουν», θα φθίνουν για μας το φόβο της φθοράς και του θανάτου.

«Memento mori», δηλαδή «θυμήσου πως είσαι θνητός». 

Σήμερα μας χρειάζεται αυτή η υπενθύμιση, όχι γιατί μας συμβαίνουν μαζικά επεισόδια εγκεφαλικής παράλυσης, αλλά γιατί σε όσους τελικά συμβαίνουν είναι κρίμα να ξεχνούν τι βρίσκεται έξω από την πόρτα τους. Η συνειδητοποίηση της ισότητας μας απέναντι στο τέλος θα μπορούσε ίσως να μας κάνει πιο συμπονετικούς κι η συμπόνια δεν δίνει ούτε παίρνει. Σε φέρνει απλά πιο κοντά στη φθαρτή, θνητή φύση σου.

               

---

[1] Τον Οκτώβριο του 1347, γενοβέζικα εμπορικά πλοία από το λιμάνι της Κάφας στην Μαύρη Θάλασσα, που προσέγγισαν το λιμάνι της Μεσσήνης στη Σικελία, γεμάτα ετοιμοθάνατους και νεκρούς, μετέφεραν στην Ευρώπη την ασθένεια της πανώλης. Η ασθένεια αυτή είχε δύο μορφές: τη βουβωνική (ή σηψαιμική) και την πνευμονική. Μεταδιδόταν ακαριαία και βοηθούμενη από τις κακές συνθήκες υγιεινής, την έλλειψη ιατρικών γνώσεων της εποχής και τις επακόλουθες δεισιδαιμονικές προλήψεις, στις αρχές του 1348 είχε ήδη διαδοθεί από την Ιταλία, σε όλη την κεντρική Γαλλία, μέχρι τον χειμώνα του ιδίου έτους στην νότια Αγγλία και στη συνέχεια στις Κάτω Χώρες. Συνέπεια της επιδημίας ήταν να χαθεί σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού της Ευρώπης. Η επιδημία ξαναχτύπησε και στα επόμενα χρόνια του 14ου αιώνα, με μικρά χρονικά διαλείμματα, αναιρώντας έτσι ολοκληρωτικά την δημογραφική αύξηση που είχε σημειωθεί στα μέσα του 13ου αιώνα / ΠΗΓΗ: Wikipedia.org, Μαύρη πανώλη