Ο Σοφόκλειος ήρωας

«Ο ήρωας υφίσταται μια αδικία, ή κάτι που αυτός θεωρεί αδικία, και που διαπράττεται εις βάρος του ή εις βάρος κάποιων άλλων, οι οποίοι συνδέονται μαζί του με συγγένεια εξ αίματος. Την αδικία αυτή την κρατάει στη μνήμη του με τέτοια πικρία και αγανάκτηση, ώστε, σε πολλές περιπτώσεις, την αφήνει να κυριαρχήσει ολοκληρωτικά στην ψυχή του. Κι ακόμα, χωρίζει τον κόσμο του σ’ εχθρούς και σε φίλους, που γι’ αυτόν αποτελούν ή αισθάνεται πως θα’ πρεπε ν’ αποτελούν δύο ασυμφιλίωτα στρατόπεδα. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο , προσπαθεί να ανακτήσει το έδαφος που έχασε , να αποκαταστήσει την τιμή του ή την τιμή των συγγενών του, και σ’ αυτή την προσπάθεια καταστρέφεται ή κινδυνεύει να καταστραφεί.»*

Τα πρόσωπα αυτά λαμβάνουν μια απόφαση και υφίστανται μέχρι το τέλος τις συνέπειες της. Στη σύγχρονη δραματολογία τους ονομάζουμε "ήρωες", πρόσωπα τα οποία αυτοδιαχωρίζονται απο τον κόσμο των απλών ανθρώπων και περνούν στο χώρο των θεών. Ουσιαστικά πρόκειται για καθαρά αποκυήματα της φαντασίας ενός συγγραφέα χωρίς καμία ρεαλιστική υπόσταση. 

Ο Σοφοκλής όπως και οι υπόλοιποι τραγωδοί έγραφε για να διδάξει τα έργα του και όχι να ψυχαγωγήσει ή να εκ-παιδεύσει το κοινό. Το θέατρο ήταν πολιτική κι ασφαλώς όχι η πολιτική θέατρο! 

Γνώμη του γράφοντος είναι πως διαβάζοντας τα παραπάνω ίσως χρειαζόμαστε  να διδαχθούμε απο τον αγανακτισμένο Αία ή την εκδικητική Ηλέκτρα περισσότερο ως πολίτες και λιγότερο ως στατικοί θεατές που αρέσκονται στο κάλλος των αρχαίων κειμένων (με ότι το κάλλος συνεπάγεται). Οι "ήρωες" αντιστέκονται στην αδικία, αρκεί να τη αντιμετωπίσουν βαθιά ως τέτοια. Ο σύγχρονος άνθρωπος ίσως και να ηρωποιείται μέσα στην πραγματικότητα που επιδιώκει να τον ισοπεδώσει. 

Αρκεί να ξεκινήσουμε να προβληματιζόμαστε για το πόσο συνηθίσαμε την "αδικία".

*R.P. Winnington-Ingram, Σοφοκλής, Ερμηνευτική προσέγγιση, Ινστιτούτο του βιβλίου-Α.Καρδαμίτσα, σ.428